Berganza là một con chó biết nói (và lại nói rất hay). Nó xuất hiện lần đầu trong truyện Đám Cưới Giả của Miguel de Cervantes, nằm trong bộ mười hai “truyện ngắn” (novella) ông viết trong khoảng thời gian từ 1590 đến 1612. Berganza nói gì? Nó kể với Scipio bạn của nó (cũng là một con chó) về cuộc sống của mình dưới thời những người chủ khác nhau. Dù là đồ tể, cảnh sát, thương gia hay dân Di-gan, mỗi người đều hủ bại không thể cứu vãn. Mượn lời hai con chó, Cer- vantes phê bình về luân lý Tây Ban Nha thế kỷ XVI, đồng thời phác ra những chân dung vừa hài hước vừa sắc buốt về sự tha hóa của xã hội con người. Vì quá thích câu chuyện này, E.T.A. Hoffmann đã viết tiếp nó. Ông tìm thấy Berganza ở nước Đức thế kỷ XIX, trong một cuộc tản bộ ban tối xuyên khu rừng Bamberg. Lúc này Scipio đã chết, còn Berganza làm một chuyến du hành xuy- ên thời gian để có mặt ở đó, chuyện gẫu với Hoffmann. Điều này xét cho cùng cũng rất hợp lý: một người từng viết câu chuyện về một con mèo thông thái như Hoffmann cũng nên viết chuyện về một con chó rành đủ thứ, từ chuyện nhà thổ cho tới nghề diễn kịch.